مهدی غلامی اظهار کرد: قلعه باستانی «باشقورتاران» مربوط به دوره متوالی بوده و نمی‌توان گفت به‌صورت دقیق مربوط به چه دوره‌ای بوده و یا چه استفاده‌هایی از این قلعه می‌شده است، چرا که این امر نیاز به کاوش دارد.
وی تصریح کرد: با توجه به نحوه ساخت به نظر می‌آید پایه اولیه قلعه توسط ساسانیان بنا گذاشته و بعدها توسط اسماعیلیان بار دیگر ساخته شده است.
غلامی با اشاره به واقع شدن این قلعه در شیرین‌سو و در روستای باشقورتاران به عنوان شمالی‌ترین نقطه استان همدان، خاطرنشان کرد: به‌دلیل مخروبه شدن این قلعه در حال حاضر به تپه باشقورتاران معروف است.
غلامی با بیان اینکه این قلعه تاریخی در ۱۸ بهمن ماه ۱۳۸۹ به شماره ۳۰۰۱۹ به عنوان اثر تاریخی ثبت فهرست آثار ملی کشور شده است، گفت: در حال حاضر از این قلعه تنها یک یا دو بنای آن بیرون از خاک بوده و مابقی این قلعه در زیر خاک قرار دارد.
وی ادامه داد: این قلعه در فاصله ۱.۵ کیلومتری جنوب روستای باشقورتاران بر فراز کوهی قرار گرفته که بعد از طی مسیری مال‌رو با شیبی تند، امکان دسترسی به آن فراهم می‌شود.
وی با اشاره به اینکه این قلعه باستانی نیاز به مرمت و احیا ندارد، بیان کرد: فاصله این قلعه باستانی از روستا دور بوده و اکثر بنا در زیر خاک قرار دارد و اگر بخواهیم این اثر باستانی و تاریخی را از زیر خاک بیرون بیاوریم علاوه بر هزینه‌های هنگفت به‌دلیل فاصله دور آن از روستا و شهر نگهداری آن سخت خواهد بود و احتمال تخریب آن وجود دارد، بنابراین زیر خاک ماندن سالمتر از بیرون خاک بودن این اثر تاریخی است.
غلامی با بیان اینکه این قلعه باستانی به دلیل بُعد مسافت و دوری از روستا گردشگری ندارد، اظهار کرد: فعلا مرمت و احیا این قلعه چندان ضروری نیست؛ مگر اینکه نیاز به اطلاعات علنی داشته باشیم، ضمن اینکه پیش از این در سال ۹۱ این قلعه باستانی در یک فصل کاوش شده و فعلا کاوش اضافه آن ضرورت ندارد.
وی اضافه کرد: در عملیات کاوش چند فضای معماری مانند آب انبار و تنورهای کوچک و بزرگ در قلعه پیدا شد که در مجاورت هم قرار دارند.
غلامی با اشاره به اینکه مصالح به کار رفته در بنا، تخته سنگ‌های طبیعی است، تصریح کرد: استفاده از ملات ساروج نیز در معماری قلعه دیده می‌شود، علاوه بر این در بعضی از قسمت‌ها آجر در اندازه‌های کوچک استفاده شده است.
وی با اشاره به اینکه این ساختارهای معماری بازگو کننده این است که نیازهای قلعه در همانجا رفع می‌شده است، بیان کرد: قلعه به دلیل موقعیت قرارگیری همواره در معرض باد و باران بوده است و به همین دلیل در طول سالیان با تخریب مواجه بوده است.
غلامی اظهار کرد: در تنها کاوش انجام شده از این قلعه، عمده سفال‌های به دست آمده از قلعه، سفال لعابدار تک رنگ فیروزه‌ای، نقاشی زیر لعاب و لعاب پاشیده است که معمولا متعلق به قرون چهار تا هفتم هجری قمری است.
مرمت و احیاء قلعه باشقورتاران فعلا ضرورتی ندارد
